16 Ağustos’u 17 Ağustos’a bağlayan şeb meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki büyük depremin acıları unutulmadı. Şeb yarısı yaşanan ve 45 saniye süren Marmara Depremi; Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce’bile yıkıma neden oldu. Depremde ölen ve yaralananların birlikte 5 bin 840 emanet üstelik kayboldu.

17 AĞUSTOS DEPREMİ İLE NELER YAŞANDI?

Resmi rakamlara bakarak depremde 18 bin 373 gönül hayatını kaybetti, 48 bin 901 can bile yaralandı. 5 bin 840 yaşama da kayboldu. Gene resmi rakamlara göre Avcılar’birlikte 976 yaşama yaşamını yitirdi. İlçede aradan geçen 23 yıla rağmen itidalli riskli olarak gösteren 354 bina, hasar durumunu ve mümkün depremde çökme ihtimalini koruyor.

TÜRKİYE TARİHİNİN İKİNCİ YERYÜZÜ BÜYÜK DEPREMİ

23 sene geçmiş 16 Ağustos’u 17 Ağustos’a bağlayan akşam, saat 03:02’de meydana gelen 7.4 büyüklüğündeki yer sarsıntısı, Türkiye tarihinin yeryüzü büyük ikinci depremi namına kayıtlara geçti. Şimal Rum Fay Hattı’nın kırılmasıyla meydana mevrut deprem; İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova’birlikte şişman birey ve mal kaybına illet oldu. Sarsıntı sonrası Kanal D Bilim ekibi helikopterle İstanbul’un Avcılar ilçesinin üstünde uçtu, yıkımın boyutunu gözler önüne serdi.

ARKA ARKAYA TELSİZ ANONSLARI

Zelzele gecesi Kocaeli Itimat Müdürlüğü ekiplerinin yaptığı konuşmalar felaketin boyutunu gözler önüne seriyor. İl genelinin dakikasında şipşak temas mahallesinden duyuru eden ekipler yıkılan binaların olduğunu ‘155 Bili Merkezi’ne bildiriyor.

Ekipler yıkılan binaların olduğunu duyuru ederken, altında kalanların olduğunu ve çığlıkların geldiğini bile ifade ediyor. Dönemin Kocaeli Valisi Memduh Oğuz bire bir süre sonraları telsiz konuşmalarına girerek itimat müdürlüğünün durumunu soruyor. Ekipler ise binada basit hasarın olduğunu, kendilerinin dışarıda bulunduğunu tabir ediyor.

Zelzele gecesi polis güçleri telsizlerinde yaşanan diyaloglar şöyle:

– Format yer sarsıntısı oluyor

– Anlaşıldı dikkatli olun

– Merkez asude olsun. İlçeler karışma, seçme hasar, zayi var mı belirleme ettirelim

– Burada ışıklar gitti

– Hat 60 Evler’dahi acayip yer sarsıntısı oldu

– Anlaşıldı. Doğrudur titiz olun

– Adliye lojmanlarının günindi tarafında yapı meşbu yıkıldı

– Karakolun canip tarafında 4 katlı bina meşbu yıkıldı

– Minval itfaiyeye bilgelik verelim, faaliyete geçsinler. Tekmil görevlilerimizi göreve çağırın

– Benzinliğin bahçesindeki 4-5 kıvrım yapı ağız ağıza çöktü
– Terminal yanındaki yapı tamamen çöktü. 5-10 hayat altında kaldı, inlemeler var. Biz yardım ediyoruz amma tamamen enkazın altındalar

– İGSAŞ sitelerinde 5 bükülmüş çatı önümde çökük duruyor

– Gestalt terminalde elektrikler ekşimik, kısmen yıkıklar kâin, tığ dışarıdayız

– NATO ve Denizciler Caddesi’nde bazı binalarda inkıraz var

– Anlaşıldı dal tarafta yapı çöktü. Lojmanların oraya cankurtaran gelsin. Burada yaralılar var

– Ilbay Memduh Oğuz: Müdüriyet binasının durumu nedir

– Hasis çapta hasarlar kâin. Hepimiz binayı boşalttık, güvenlik müdürlüğümüzde seçme can kaybı namevcut sayın valim

– Terminalin dal tarafında bayan sıkışmış müzaheret istiyor

– Gestalt tekrar zelzele oluyor

200 BİN KİŞİ EVSİZ KALDI

Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 ev ve 10 bin 901 hareket yerinin yıkıldığı depremden 16 milyona andıran hayat ayrı ayrı düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 basamak ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tayin edildi.

KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ BAŞLATTI

Depremde İstanbul’de 454 kişi yaşamını yitirirken Yalova, Düzce ve Azmak’kap kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu kopya 981’e çıktı.

İstanbul’birlikte 1880 kişinin yaralandığı depremde 41 bine andıran konut ve hisse senedi yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut itidalli ve yoğun şiddetteki hasar yüzünden oturulamaz kuzuluk geldi.

Kentte antrparantez 3 bin 171 okuldan 820’si hasar gördü. Bunların 118’i ölçülü, 13’ü kilolu hasarlı adına belirlendi. İstanbul’daki 10 bine yakın kamu binasının 1137’sinde az, 387’sinde mutedil, 37’sinde ise ciddi hasar oluştu.

İstanbul’birlikte depremden en haddinden fazla engel gören meydan Avcılar oldu. İlçede 270 emanet hayatını kaybederken yüzlerce sevimli birlikte yaralandı. 1823 ev ve 326 hareket yerinin yıkıldığı evet de yoğun hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 ev ve 872 gelişim durumunda ılımlı hasar, 3 bin 685 ev ve 461 hisse senedi yerinde belli belirsiz hasar meydana geldi.

Bakanlıklar ile TOKİ ve değişik kurumların hisse senedi birliğinde yapılan kentsel inkılap çalışmalarıyla depremin yaraları şişman oranda sarıldı. TOKİ, uray ve özel sektör aracılığıyla yıkımın yaşandığı kentlerde, deprem yönetmeliğine uygun binlerce yeni bölük nesir edildi.

Ilkin okullar ve hastaneler kabil amme binaları oluşmak amacıyla hafif hasarlı binalar depreme karşı güçlendirildi.

KOCAELİ’ÜSTELIK DEPREMİN İZLERİ SİLİNDİ

Binlerce insanın yaşamını yitirdiği, eş ve aksiyon yerinin yıkıldığı Kocaeli’dahi, depremin ardından facianın dağ izleri ortadan kaldırıldı. Depremde sunma bati yıkımın yaşandığı şehirde yer sarsıntısı yönetmeliğine akla yatkın binlerce konut mensur edildi.

Kentsel tahavvül çalışmaları kapsamında Gölcük, Körfez ve İzmit başta başlamak üzere birçok ilçede yeni projeler hayata geçiriliyor.

Bu kapsamda yapı stoku açısından yeryüzü riskli bölgelerden biri olan Yeni Mahallesi’nde başlatılan “Yerinde Kentsel Tahavvül Projesi” ile 1105 doğruluk sahibinin evleri baştan yapılacak.

Mekân, Kentçilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesince akçalanmış edilen projede, 494 binada oturan hak sahiplerinin tahliye edilmesiyle katabolizma çalışmaları yapıldı.

Kıran ve Acil Format Yönetimi Başkanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Maharet Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü gelişim birliğinde hazırlanan “Kocaeli İli Kıyamet Zararlarının Azaltılmasında Beyinli Kent Uygulaması Projesi” kapsamında “evgin engelleme” ve “erken uyartı” sistemi kurulması amacıyla çalışmalar devam ediyor.

Yine şehrin değişik noktalarına kurulan 41 deprem araç istasyonundan elde edilen verilerle deprem haritaları ve master planlar hazırlanıyor, riskli alanlar izleniyor.

SAKARYA’BILE YATAY KENTLEŞME

Depremin yeryüzü haddinden fazla etkilediği ikinci yer olan Sakarya birlikte kentsel tahavvül ve başka çalışmalarla depremin izlerini sildi.

Kıyamet sonrası başlatılan çalışmalarla 15 Orak Ayı Camili, Korucuk ve Karaman mahallelerinde Valilik ve değişik resmi kurumların dahi içerisinde bulunduğu “eskimemiş yerleşme bölgesi” oluşturuldu.

TOKİ yoluyla deprem yönetmeliğine akıllıca konutlar düz yazı edilirken Büyükşehir Belediyesi üstelik Yenikent Otopark, Yenikent Kültür Sarayı ve Korucuk Otopark kabilinden sosyal teçhizat alanlarını kente kazandırdı.

Sakarya’da beklenen depremleri bildirme az kayıpla atlatabilmek amacıyla “ufki kentleşme modeli” kararlılıkla uygulanmaya bitmeme ediliyor. Bir yardımıyla haddinden fazla bükülmüş binalara izin verilmezken şehir sakinleri hareket yönetmeliğine akıllıca konutlarda güvenle yaşamlarını sürdürüyor.

Endüstri ve tarım alanındaki yatırımlarıyla adından hezel ettiren Sakarya, kentsel dönüşümde üstelik Türkiye’ye yaşıt oluyor. Bu kapsamda Erenler ilçesine bağlı Yenimahalle ve Küpçüler mahallelerinde 666 dönüm alanda 9 etaptan oluşan “Erenler Belediyesi Kentsel Transformasyon Projesi” hayata geçirildi.

Yıkılanların namına yapılan konutlar türe sahiplerine verilirken şehremaneti bütçesiyle adım etap gerçekleşen projede çalışmalar bitmeme ediyor.

Büyükşehir Belediyesi, muhtemel afetlere mücehhez olunması üzere kente Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) dahi kazandırdı. AKOM, olası kıran yerinde akse merkezi olarak hizmet sunacak. AA