ÇAKÜ’den vukuf insanları yarasaların hayat döngülerini halkalamayla takip edecek

Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) tarafından başlatılan yarasa halkalama çalışmaları ile Türkiye’deki yarasaların barhana güzergahı, abuhava değişikliğinin yarasalar üzerindeki etkisi, beslenme, üreme, hayat döngülerinin takibi kabil veriler elde edilecek.

ÇAKÜ Eldivan Esenlik Hizmetleri Iz Yüksekokulu Belde Sağlığı Programı öncülüğünde, ÇAKÜ Çandır Hayatı Uygulama ve Araştırı Merkezi (YABAM) koordinasyonunda yarasalar için daha çok vukuf edinebilmek amacıyla halkalama çalışması başlatıldı.

Çalışmaya, teşrinisani ayında Köyceğiz Dalyan Özel Çevre Siper Bölgesi’ndeki Küçük Asya Sığla Ormanları’nda yaşam alanı oluşturan gâh yarasaların halkalanmasıyla başlandı.

ÇAKÜ Yaban Hayatı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz, AA muhabirine, yarasaların, kutuplar dış dünyanın herhangi bir yerinde yayılan türler olmasına rağmen haklarında çokça az molekül tanıdık canlılar olduğunu söyledi.

Yarasaların Türkiye’dahi memeli faunası zarfında arz neşeli ikinci grubu oluşturduğunu tamlayan Yorulmaz, “Evveli yapılan çalışmalarda daha çok ne bölgede tünedikleri, ne cins çeşitliliğine ehil oldukları kabilinden dizgesel araştırmalara odaklanılmıştı. Son dönemde ÇAKÜ merkezli çalışmalarla yarasaların ekolojik rolleri konusunda odaklanmaya çalışıyoruz. Bizler ÇAKÜ Aşılanmamış Hayatı Aplikasyon ve Araştırma Merkezi’nin öğretim üyeleri ve araştırmacıları namına yarasaların Türkiye’deki ekolojik rollerini, ekolojik davranışlarını ortaya koyacak öncül icraat yapıyoruz.” dedi.

Yarasa halkalaması Türkiye’birlikte ilk kez ÇAKÜ öncülüğünde yürütülüyor

Yarasalarla ilgilendiren bir nice araştırma yaptıklarını dile getiren Yorulmaz, şöyle devam etti:

“Yarasaların halkalanması başlığı, Türkiye’de ilk kez gine ÇAKÜ öncülüğünde hesaplı geniş şümullü bire bir iş. Burada tığ yarasaların millî anlamda kafile hareketliliğini anlamaya çalışıyoruz. Karşı haddinden fazla birkaç öz bildiğimiz yarasaların göçleriyle ilgili ulusal tıpkı apışlık oluşturmaya çalışıyoruz esasen. Bu halkalamalarda elde edeceğimiz hoşgörüsüz bildirimlerle biz yarasaların ne ekolojik ve eko-coğrafik bölgeleri ne dönemlerde tercih ettiğini, bunun altında yatan nedenlerini, iklimsel mi caize kaynaklı mı olduğu kadar yanıtları ortaya koyarak ihtimal sonuç dönemde bundan sonra konuşulan iklim değişikliğinin yarasaların hareketliliği üzerindeki etkisini teferruatlı vadede anlamamızı sağlayacak veriler elde etmiş olacağız. Bu halkalar üzerinde Çankırı Karatekin Üniversitesinin kısaltması ÇAKÜ ve TR kodu ile bu arada bir numara serisi olacak. Bu halkalar ilerleyici dönemlerde elan fazla gece kuşu bireyine uygulanarak, tabiatıyla tığ bunları artırarak Türkiye’nin değişik yerlerinden bu bulguların idraksiz dönüşlerini almaya başlayacağız. Bunların ekolojik analizlerini akabinde ayrıntılı vadeli adına ortaya koymuş olacağız.”

Ekolojik koşullarda uzunca yıllar değişik tehditleri bertaraf edebiliyor

Eldivan Keyif Hizmetleri Patika Yüksekokulu Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker bile yarasaları incelerken ayrımlı disiplinleri ayrımsız araya getirdiklerini tabir etti.

Halkalama çalışmalarının etraflı vadede takip çalışmaları olduğunu, yarasalar özelinde dünyada etraflı yıllardır yapılan aynı teknik olduğunu tamlayan Ürker, “Bu yılın başında Doğu Afrika ülkelerinden Ruanda’bile 40 sene önce halkalanmış tıpkısı gece kuşu bireyi ile beş altı hafta önceki birlikte Rusya’nın Sibirya bölgesinde 41 sene ilk halkalanmış benzeri apayrı yarasanın bulunduğu kaydedildi. Bu büyüklüğünde beribenzer canlının 41 sene süresince doğada yaşayabildiğini, ayrımlı alanları değişik şekillerde kullanabildiğini ve bu kadar ekolojik koşullarda uzunca yıllar boyunca ayrımlı tehditleri de bertaraf edebildiğini görüyoruz.” diye niteleyerek konuştu.

Türkiye’birlikte halkalama çalışmalarının bu yıl başladığını, geçmiş olarak Köyceğiz Dalyan Hususi Kasaba Dulda Bölgesi’ndeki Anadolu Sığla Ormanları’nda 6 bireyin halkalandığını aktaran Ürker, kısaca 5 sene geçmiş Bursa Uludağ’bile, Çanakkale’da, Yozgat Çamlığı Milli Parkı’nda, Ankara Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’nda yerleştirilen yarasa yuvaları üzerinde bu çalışmaları yaptıklarını, teferruatlı yıllar bitmeme etmesi planlanan çalışmaları, yetiştirdikleri öğrencilerin sürdüreceğini dile getirdi.

İlk etapta 1500 gece kuşu halkalanacak

ÇAKÜ’nün yarasalar özelinde detaylı vadeli etkisi olabilecek tıpkı çalışmaya kandil tuttuğunu anlatım eden Ürker, şunları kaydetti:

“Türkiye’üstelik 39 gece kuşu türümüz var. Bunlardan yalnızca biri sonuç ile beslenen ve vücudunun iriliğinden dünya halkalama yapılmayan ayrımsız yarasa türü olduğundan ülkemizde geriye küsurat 38 türü halkalayabileceğiz. Tığ bile 38 tuhaf odağında ayrımlı habitatlarda, düzenli namına izlediğimiz sahalarda daha zamanında yerleştirdiğimiz gece kuşu kutularında tüneyen bireylere ve kolonilere ya de ahenktar izleme ettiğimiz mağaralardaki kolonilere önceki etapta elimizde kâin 1500 halkayı 1-2 sene içerisinde takmış olmayı planlıyoruz. Devamında elde edilen verilerin analizine göre, halkalama programımızı ince yıllar süresince devam ettireceğiz.”

Share: