Prof. Dr. Bağıntı Kolaylı: “Ülkemiz benzeri bal ülkesi”

KTÜ Olgun Gökçe Yazın Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Birlik Kolaylı:

“Türkiye bal çeşitliliği bakımından birlikte dünyanın sunma iyilerinden; Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan ayrımsız apayrı mutluluk yok”

“Güzeşte yıl yaklaşık 110 bin ton bal üretilirken bu sene henüz adisyon yapılmadı ama 150-200 bin titrem civarında bal ürettik”

“Türkiye’nin genelinde bal verimi erdemli; Bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü”

“Bal ihracatımız anbean artıyor, alelhusus Ortadoğu ülkelerine Gündüz Feneri ülkelerine bal ihracatımız var”

TRABZON – Karadeniz Ustalık Üniversitesi Marifet Literatür Fakültesi Kimya Bölümü Akademisyen Prof. Dr. Sadakat Kolaylı, Türkiye’nin bal üretimi ve bal çeşitliliği bakımından dünyanın önde mevrut ülkeleri arasında saha aldığını belirterek bu zaman bal üretimi açısından çok eli nimetli geçtiğini söyledi.

Bu yıl bal üretimi daha umum namına hesaplanmadığını fakat bu rakamın 150-200 bin ton seviyelerinde olduğunu anlayış ettiklerini belirten Kolaylı, çabucak kestane balında çekicilik şartlarından ötürü verimin bir iki olduğunu kaydetti.

Türkiye bulunduğu coğrafi konumundan dolayı Asya, Avrupa ve Afrika’nın tamlık bire bir geçiş noktası olması dolayısıyla ballı nebatat coğrafyasına bilgili pozisyonda bulunduğunu anlatım eden Kolaylı “Bu nedenle Türkiye hem bal üretimi hem de bal çeşitliliği bakımından dünyanın önde gelen ülkelerinden birisi. Bal üretimi bakımından bir numara sırada Çin, ikinci tam Hindistan üçüncü tam birlikte Türkiye geliyor. Normalde sabık yıl kestirmece 110 bin titrem bal üretilirken bu yıl elan adisyon yapılmadı fakat 150- 200 bin ton civarında bal ürettik. 2022 yılı balcıların haddinden fazla mutlu olduğu tıpkısı sene. Çoğu bölgede bal verimi çokça yüksekti hemen kestane balında ürün düşük oldu, o da Karadeniz Bölgesinin çok yağış almasından kaynaklandı. Zira kestane balı yaklaşık 2 haftalık aynı süreçte toplanıyor. O dönemde ara sıra bölgelerde çokça baran olduğu için kestane balı verimi azaldı. Onun dışında alelhusus Şarki Anadolu Bölgesi Erzurum, Gümüşhane, Bayburt, Bingöl, Hakkari’ye makul gittiğimiz zaman bol miktarda bal verimi oldu. Sürekli arıcılarla ilişki halindeyiz, üreticiler bu yıl bal üretimi itibarıyla bayağı memnunlar. Karadeniz Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi bu sen genişlik şanslı bölgelerden. Aslında Türkiye’nin genelinde bal verimi faziletkâr, nedeniyle bu yıl bal üreticilerinin yüzü güldü bu haysiyetle çokça mutlular. Türkiye tıpkısı bal ülkesi ve bal çeşitliliği bakımından de dünyanın yer iyilerinden. Bizdeki kadar bal çeşitliliği olan ayrımsız büyüklük namevcut” dedi.

“Anormal çocuk kırıcı ilgi var”

Türkiye’nin bal ihracatının her an arttığına özen çeken Prof. Dr. Bağlılık Kolaylı, “Bal ihracatımız anbean artıyor, özellikle Ortadoğu ülkelerine, Gündüz Feneri ülkelerine bal ihracatı var. Sahadan aldığımız bilgiler dahi bunu destekliyor. Alelhusus sınırlı dışından orman gülü balını düz, kullanan ülkeler var. Tekrar sahadan aldığımız bilgilere bakarak daraç dışından haddinden fazla istek geldiği anlatım ediliyor. Özellikle Orman gülü balına (deli bal) benzeri ilgi var ancak bu ilginin sebebini biz bibi çözemedik” diye konuştu.

Orman gülü balının yüzde 95 oranında Türkiye’da üretildiğini vurgulayan Kolaylı, “Orman gülü balı, acı bal adına birlikte adlandırılıyor. Ekincilik ve Orman Bakanlığı satışı durduruldu. Orman gülü balı olarak ta deli bal yerine dahi satılamıyor. Gördüğümüz kadarıyla bu balı ahali altından çiçek balı diye çok alıp kullananlar var. Bizde haddizatında bu konuda dikkati koparmak istiyoruz. Orman gülü balı dünyada yüzdelik 95 oranında Türkiye’bile üretiliyor. Türkiye menşeili bal. Bu bal, tıbbı bal olma potansiyeli haddinden fazla erdemli. Alelhusus yüksek tevettür hastalarının bu balı tüketebilir olması ama balla ilgili tam araştırı bulunmayan. Bu baldan kaynaklanan zehirlenmeler vakalar var, makaleler haddinden fazla merkum ancak bu balın tıbbı benzeri bal olarak kullanılma potansiyeli ile ait araştırmalar güçlükle” şeklinde konuştu.

“Anormal baldan ilaç yapalım mutlaka değerlendirelim”

Prof. Dr. Merbutiyet Kolaylı, akademik camiayı balla ilişkin say yapılmasını kaynak ettiklerini belirterek şunları söyledi:

“Olgun insanlarına sesleniyorum; Türkiye’birlikte onlarca eczacılık fakültesi var, farmakoloji birimleri var. Bu balı lütfen alıp değerlendirin. Bu baldan ilaç yapalım. Bizim özümüz bu bal. Şarki Karadeniz Bölgesi, Gün Batısı Karadeniz Bölgesi, Sarp’tan Kırklareli’yle kadar uzanan antrparantez orman gülü balı ya temiz adına ya birlikte farklı çiçeklere karışmış adına üretiliyor. Amma, yasaklanamaz zira orman altı tıpkısı nebat bu balın kıymetini bilemiyoruz. Eksiğimiz, tam iş veri elimizde bulunmayan. O yüzden akademik camiayı bu balla ilgili emek yapmasını tavsiye mektubu ediyorum. Gerilim düşürücü kendisine kullanılma potansiyeli faziletli bizim bile araştırmalarımız var bu konuda. İlaç olması amacıyla ayrımsız tabii bileşiğin evet üstelik sentetik bileşiğin Safha 1, Safha 2, Safha 3 çalışmalarının yapılması gerekiyor. Bu çalışmalara elan elan başlanılmadı mir aşamasında çalışmalar. O bakımdan duygulu akademisyenlerin bu konuya eğilmelerini çağırma ediyoruz. Ecnebi ülkelerde balı, temel olarak kullanıyorlar, şanslı şuruplar üretiliyor. Ayrıntılar için, erkân amacıyla, yaşlılar için besin yardım maddesi kendisine mütemmim tababet unsuru namına balı kullanıyorlar. bu haysiyetle bal ilaç kendisine katkı maddesi olarak kullanılıyor. Fidan bal ilaç diyemeyiz, buna biz gıda yardım maddesi diyoruz.”

“Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, kusurlu bir karın”

Cali bal konusunda kimi zaman kendilerine şikayetler geldiğini birlikte hatırlatan Kolaylı, balın fiyatı arttıkça kalitesinin arttığı yönündeki düşüncenin kusurlu olduğunu söyledi. Kolaylı, açıklamalarını şöyle sürdürdü:

“Sahte bal konusunda bize birlikte bazen şikayetler geliyor. Genelde tüketiciler balı baktığım antlaşma bal düzme midir, değil midir? Kuşkusuz anlayabilirim? Balı koklamayla maalesef anlaşılmıyor türlü analizleri var. birkaç analizde değil mesala prolin değeri yüksekse bu bal kalitelidir. Yararlı, prolin değeri yüksekse tamam kalitelidir ancak yüzdelik beniz kalitelidir anlamına gelmiyor. Zira balın içine prolin bile katabiliyorlar. Dolayısıyla balda ölçülen 10-15 pasaj değişebilir var. O parametrelerin hepsinin kemometrik namına değerlendirilmesi gerekiyor. Bu yüzden bal kodeksine göre belirleme edilen parametreler ölçüldüğü takdirde balın birinci sınıf olup olmadığı, cali olup olmadığı analizlerle tayin edilebiliyor. Tarım Bakanlığı onaylı ballar, ya birlikte arıcıların çokça gür bildiği güvendiği kimselerden aldıkları ballar nitelikli ballardır. Çok pahalıya satılan ballar Söz Gelişi kilo fiyatı 2 bin 3 bin TL’ye satılan ballar çok birinci sınıf ballar diyemeyiz, bu üstelik tıpkısı alacak. Balın fiyatı arttıkça kalitesi artar, yanlış aynı hatır. Teferruatlı yıllardır ballarla çalışıyorum temas devir benzeri sürü bal geliyor bize ama maatteessüf 150-200 TL’ye satılması müstelzim balı 2-3 bin TL’ye satabiliyorlar, bunları de görüyoruz. Faziletkâr fiyatlıdır diye niteleyerek bu bal çok kalitelidir anlamı çıkmıyor. Tüketicilerin bu konuda bile jandarma olması gerekiyor. Anzer balı faziletli fiyatlara satılan bir incik. Anzer balının ayrımsız işaret değeri oluşmuştur çokça beş altı üretilen aynı incik. Ihtimal bu yıl ayrımsız titrem iki titrem üretilmiştir, bu yıl az buçuk elan bol geçtiği amacıyla. Bu sunma dilek meselesi. Doğrusu Anzer balı coğrafi işaretli olduğundan talepte fazla olunca fiyatı otomatikman artıyor. Buna tıpkısı itirazımız bulunmayan, olanaklı fakat başka çiçek ballarında bunu görüyorum 850 TL, bin TL, bin 500 TL’ye satılıyor.”