Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Çekirdeksel Işıma Dedektörleri Aplikasyon ve Araştırı Merkezinde (NÜRDAM), yangını erken belirleme ederek dakikasında harekete geçilmesini sağlayacak evcil kimyasal gazlı alev dedektörünün geçmiş prototipi üretildi.

Türkiye’üstelik özellikle yaz aylarında meydana gelen orman yangınlarına hal bulunması amacıyla NÜRDAM Müdürü Dr. Dik Koruyucu öncülüğünde İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Nanoteknoloji ve Biyoteknoloji Enstitüsü öğretim üyeleri Doç. Dr. Arif Kösem ve Doç. Dr. Sadullah Öztürk aracılığıyla “Er Uyarma Sistemine Sahip Hararet Algılayıcı Tasarımı ve İmalatı” projesi hazırlandı.

TÜBİTAK’tan destek almaya adalet kazanan proje kapsamında, sensörler tarafından alevden yayılan mor ötesi ışınlarını algılayarak yangını belirleme fail evcil kimyevi gazlı alaz dedektörünün geçmiş prototipi yapıldı.

Kestirmece 100 metreden, henüz alaz aşamasındayken yangını tespit edebilen 360 kademe düşün alanına topluluk dedektörün, daha de geliştirilerek gelecek sene Dicle Teknokent’teki tıpkı firma eliyle kol üretime geçirilmesi planlanıyor.

“Yaz aylarında ferah ferah kullanılabilecek”

NÜRDAM Müdürü Koruyucu, AA muhabirine, devlet genelinde alelhusus yaz aylarında yaşanan orman yangınlarının heybetli problemlerden biri olduğunu söyledi.

Bu probleme hal keşfetmek yerine ülkeye ithal namına getirilen yalaz dedektörlerinin tamamen evcil modelini söylemek amacıyla iş başlattıklarını belirten Kalkan, “Ürettiğimiz önce ilk örnek gazlı aynı yalaz dedektörü. Bu alaz dedektörü tahminî 100 metreden sinyal alabiliyor. Genişlik mümasil ticari muadilleri, 30 metreye büyüklüğünde algılama yapabiliyorlar. Rakiplerimiz 120 dereceye kadar algılama açısına sahipken, biz 360 derecede kavrama yapabiliyoruz.” diye niteleyerek konuştu.

Kalkan, piyasadaki nısıf iletken modelli alaz dedektörlerinin, ruz ışığı altında çoğu devir kavisli çevir sesi verdiğine dikkati çekerek, şu bilgileri paylaştı:

“Arasında alaz kaynağı olmamasına karşın güneşten aldıkları sinyallerden kıran alev varmış üzere davrandıkları amacıyla yaz aylarında kapatılıyorlar. Geliştirdiğimiz filtreleme metoduyla bu kusurlu çevir sesi mekanizması problemi dahi ortadan kalkmış oldu. Nedeniyle yaz aylarında de ferah ferah kullanılabilecek bire bir sistemden bahsediyoruz.”

Kestirmece 3 yıllık iş sonucunda bir nice ayrımlı cins ve geometride modeller geliştirdiklerini anlatan Koruyucu, bununla ilgili mütenevvi gazlar denediklerini, birçok özelliği optimize ettiklerini kaydetti.

“Nısıf iletken modele göre 4 kat henüz detaylı tasarruf ömrüne topluluk”

Çalışabilir durumdaki bu prototipi elan dahi geliştireceklerini aktaran Koruyucu, şöyle bitmeme etti:

“Kısaca 3 ile 5 metre vebal payıyla çok geniş arazide alevi tespit edecek, hatta bir eş çakmağın taşıyla oynadığında, o sezmek taşından çıkan kıvılcımı tespit ederek çevir sinyali üretebilecek, benzeri zamanda bu sinyali algıladığında bölgeden 15 saniyelik kısa görüntüler alıp bunu ilgilendiren merkezlere iletebilecek algılayıcı sistemi üzerinde çalışıyoruz. Bu sayede özellikle orman yangınlarının hem geniş arazilerde takkadak tespiti hem üstelik failinin tespiti üzerinde icraat yapıyoruz.”

Koruyucu, Türkiye’birlikte nısıf nâkil modelli alev dedektörlerinin olduğuna işaret ederek, “Bizim ürettiğimiz gazlı alaz dedektörlerinin elhak dünyada ticari bire bir muadili namevcut. Gazlı yalaz dedektörlerinin artısı elan acul ve akilane çalışmaları, daha açık açıdan kavrama yapabilmeleri. Kestirmece 10 senede, olduğu kabilinden çöpe atılacak yarı iletken yalaz dedektörünün ülkemize girişi, 5-6 bin avro bandında. Bizim, gazını değiştirerek, yani hizmet sürecinden geçirerek, nısıf iletken modele göre 4 ikmal henüz mufassal kullanma ömrüne cemaat bu gazlı alaz dedektörünü, şu dakika 3-4 bin lira bandında mülk edebiliyoruz.” dedi.

Ürettikleri yalaz dedektörünün direkt ihraç edilebilecek aynı nişane olduğunu anlatan Kalkan, ürünün şu anda yatırımcısının bulunduğunu, prototipe ilgili millî ve uluslararası berat tescilinin ise kendisine ilgili olduğunu sözlerine ekledi.