BBC’nin Hindistan Başbakanı Narendra Modi’nin 2002’bile ölümle sonuçlanan dini motivasyonlu ayaklanmalardaki rolünü anlatan belgeseli, ülkenin yeryüzü prestijli iki üniversitesinde gerilime illet oldu.
Ülkeden mevrut haberlere bakarak polis güçleri, Jamia Millia İslam Üniversitesi’nde belgeseli gösterime oyulgalamak isteyen öğrencileri gözaltına aldı.
Salı günü Delhi’deki bire bir apayrı üniversitede de belgesel gösterime girmeden tezelden geçmiş cıvıltı ve internet bağlantısı kesildi.
Hindistan hükümeti, belgeselin “objektif olmadığını ve propaganda gayeli olduğunu” savunuyor.
Belgesel, YouTube ve Twitter’üstelik de paylaşılmasını kırıcı alışılmadık çözme kurallarının getirilmesine kat açtı.
Onlarca polis protestolarda giyilen zırhlarını alarak Jamia Üniversitesi’ne gitti. Yetkililer, üniversitede “sellemehüsselam gösterilere cevaz verilmeyeceğini” açıkladı.
BBC’nin Hindistan’daki yerel muhabirlerinden biri, üniversite kampüsünde kapıların kilitlendiğini ve “gerilimin yüksek olduğunu” söyledi. Kapının dışında ise mektepli ve gazetecilerden oluşan ayrımsız neşeli bekliyor. Bölgeden mevrut videolarda, kilitlenmiş giriş kapılarının önünde onlarca polisin beklediği görülüyor.
Jamia Üniversitesi’nden görüntüler, Delhi’deki Jawaharlal Nehru Üniversitesi’nde Salı haset yaşananların arkası sıra geldi. Burada de öğrenciler dokümanter gösterimini çalmak isteyen yetkilileri hayatiyet ve interneti kesmekle suçladı. Bu suçlamalara elan üniversite yönetiminden bir cevap gelmedi.
Üniversite yönetimi, mektepli birliklerine “Darülfünun kampüsünde erinç ve düzeni bozacağı” gerekçesiyle dokümanter gösterimini durdurması talimatını gönderirken öğrenci birliği, öğrencilerin bilgisayar ve cep telefonlarından belgeseli görüntüleyebilmeleri amacıyla QR kodları dağıttı.
Bu sırada kampüste çokça sayıda polis vardı. Kampüsteki muhabirimizin verdiği bilgiye bakarak, öğrenciler belgeseli izlerken “20, 30 yabanlık benzeri takım öğrencilere taş atarak durdurmaya çalıştı.” Bunun üstüne öğrenciler polise taş atanlarla ilgilendiren yanlışlık duyurusunda bulundu.
İki bölümden oluşan “Hindistan’ın önceki bölümü: Modi Sorunu” adlı belgesel ilk kendisine 17 Ocak’ta İngiltere’üstelik gösterime girdi. İkinci bölümü dahi salı günü yayımlandı.
Hemen peşi sıra Hindistan Dışişleri Bakanlığı, belgeselle ait bire bir izah yayımlayarak “Inanılmaz tıpkısı anlatımı insanlara zorla iletmeye çalışan aynı yaymaca ürünü” olduğunu savundu.
BBC ise serinin “Hindistan’daki Hindu çokluk ile Dindar azınlık arasındaki gerilimi anlattığı ve Modi’nin bu gerilimdeki rolünü incelediğini” söylüyor. Antrparantez BBC, belgeseli hazırlarken Hindistan hükümetine da sorular ilettiğini fakat hkümetin bu soruları yanıtlamamayı yeğleme ettiğini açıkladı.
Belgeselin ilk bölümünde Modi’nin politikaya önce lacerem girdiğini, Bharatiya Janata Partisi’ne (BJP) üye oluşundan ülkenin batısındaki Gujarat eyaletinde tutumlu bakan olana büyüklüğünde sabık süreci anlatıyor.
Daha evvel hiç yayımlanmamış, BBC’nin İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan edindiği tıpkı raporda güzeşte; Gujarat’ta 2002’üstelik Hindu hacıları taşıyan tıpkısı trenin ateşe verilmesi ve onlarca hacının ölmesiyle başlayan çatışmalarda Modi’nin kuşkusuz cereyan ettiğine dair bilgiler dahi evvel bölümde kayran alıyor.
Gujarat’taki şimendifer saldırısının arkası sıra sâdır çatışmalarda çoğu Müslüman 1000’den aşkın dirilik öldürülmüştü. Bu, 1947’birlikte bağımsızlığını kazandıktan sonradan ülkenin gördüğü bildirme fazla âdem ve en üzücü patırtı oldu.
İngiltere Dışişleri Bakanlığı’nın raporuna göre Modi, o dolaşma eyalette hakim olan “dokunulmazlık ve cezasızlık ikliminden direkt sorumluydu” ve bu iklim, çatışmaların büyümesine ve güç olaylarında çokça sayıda kişinin ölmesine misil açtı.
Modi, bu iddiaları ayrıntılı zamandır reddediyor; çatışmalarda hiçbir rolü olmadığını söylüyor ve bozukluk dilemekten kaçınıyor.
2013’te, Efdal Murafaa bile Modi’nin suçlanması için tam tanıt olmadığı sonucuna varmıştı.
BBC belgeseli Hindistan’de yayımlanmasa de, birçok karşıt lider ve aktivist, belgeselin linkini içtimai iletişim araçları platformlarında paylaştı.
Hindistan hükümeti danışmanlarından biri, Twitter’a belgeselle ilgili linklerin paylaşıldığı tweetlerin yasaklanması talimatı veridklerini; YouTube’a dahi belgeselin yüklenmesinin yasaklanması talimatı gittiğini söyledi.
Twitter, BBC’ye yaptığı açıklamada Hindistan’ın 20 Ocak’ta verdiği emir mucibince ve Hindistan yasalarına uygun kendisine 50 tweet’i bloke ettiğini doğruladı.
Aynı YouTube sözcüsü dahi, “uzlaştırma sorunu nedeniyle videonun BBC eliyle yayından kaldırıldığı” bilgisini verdi.
BBC ise buna denk “Bu ölçün aynı muamelat. Biz, seçme yasadışı paylaşımın yasaklanması amacıyla izlediğimiz prosedürü izlemeye bitmeme ediyorux.” açıklaması yaptı.
JNU öğrenciler birliği ise, belgeseli benzeri kez elan yayımlayacaklarını duyurdu. Belgeselin şişman gösterimi üniversitelerle sadık kalmıyor; bir nice kodifikasyon, önümüzdeki günlerde seans planladığını açıkladı.
